Erkenning van een Nederlandse echtscheidingsbeschikking in Turkije
Op 29 april 2017 vond in de Staatscourant van de Republiek Turkije een publicatie plaats van een Besluit van de ministerraad, dat een zeer grote betekenis heeft voor personen die van echt zijn gescheiden (man en vrouw) en waarvan tenminste één de Turkse nationaliteit heeft, dan wel heeft gehad (bron: Resmi Gazete).
In navolging hierop is op 7 februari 2018 een publicatie verschenen in de Turkse Staatscourant (publicatie Staatscourant).
Eén en ander houdt in dat een echtscheidingsvonnis, danwel een beslissing met betrekking tot de beëindiging van de huwelijkse staat in het buitenland, direct in Turkije kan worden ingeschreven, zonder dat erkenning door de Turkse rechter heeft plaatsgehad.
De nieuwe regelgeving is per datum van de publicatie van kracht gegaan.
De oude situatie
De Republiek Turkije erkende, tot laatstgenoemd tijdstip, niet automatisch de uitspraken van buitenlandse rechtsprekende instanties die betrekking hadden op het ontbinden, dan wel het beëindigen van de huwelijkse staat tussen partijen (man en vrouw).
Dit impliceert dat een beslissing, waarbij tenminste één der partijen de Turkse nationaliteit heeft, naar Turks recht pas als zijnde “gescheiden” werd opgenomen in de daartoe bestemde registers, nadat de buitenlandse uitspraak in Turkije was erkend doordat:
A. Eén der beide partijen, dan wel beide partijen, een gemeenschappelijk verzoek tot erkenning hiertoe bij de Rechtbank had gedaan (erkenningsprocedure);
B. Of nadat in Turkije een geheel “nieuwe” echtscheidingsprocedure was gevolgd.
De uitspraak dient in kracht van gewijsde[1] te zijn gegaan wil deze het beoogde rechtsgevolg hebben. Zo was de situatie.
Uitzonderingen gelden indien tussen de Republiek Turkije en een andere Staat een Verdrag is gesloten waarin een dergelijke uitspraak over en weer wordt erkend. Zoals bijvoorbeeld het bilaterale Verdrag tussen de Republiek Turkije en de Bondsrepubliek Duitsland.
In de relatie tussen Nederland en Turkije gold op dit punt dat het echtscheidingsbesluit naar Nederlands recht in Turkije niet werd erkend. Nederland erkende dit echter wel onder de voorwaarde dat de Turkse uitspraak aldaar in kracht van gewijsde was gegaan.
In de “oude situatie” dienden betrokkenen veelal lange tijd op een beslissing te wachten. Immers één van de procedures moest worden gevolgd, óf de erkenning, dan wel een geheel nieuwe echtscheidingsprocedure in Turkije. Ook waren de kosten die hiermee gepaard gingen niet gering. Vanuit Nederland werden de kosten voor rechtsbijstand aldaar in ieder geval niet gesubsidieerd. Voor vele belanghebbenden reden om de Nederlandse echtscheiding, dan wel het besluit ten aanzien van de civiele/huwelijkse staat van de betrokkenen, niet in Turkije nogmaals bevestigd te krijgen, waardoor het huwelijk naar Turks recht in stand bleef.
In de praktijk zijn vele voorbeelden waarbij, indien men het naliet om het Nederlandse besluit in Turkije formeel te bevestigen, de betrokkenen op enig tijdstip in de problemen kwamen. Indien ná de beëindiging van het huwelijk in Nederland dit niet ook in Turkije werd geregeld, dan bleef de juridisch status van partijen (gehuwd) in Turkije ongewijzigd.
Een voorbeeld te noemen: Men is naar Nederlands recht gescheiden en hertrouwd en “één der partijen” verwerft een registergoed in Turkije door erfopvolging, bijvoorbeeld landbouwgrond van niet geringe waarde, dan kan de ex-echtgenoot, daar de ex-partners in Turkije nog steeds als gehuwd te boek staan, hiertoe mede gerechtigd zijn. De nationaliteit van partijen speelt hierin geen rol.
Het huwelijk, dus de juridische status van de betrokkene(n), houdt in dat men naar Turks recht niet bevoegd is een tweede huwelijk aan te gaan, terwijl dit inmiddels wel naar Nederlands recht was beëindigd. In Nederland konden de betrokkenen wel opnieuw in het huwelijk treden.
De nieuwe regelgeving op dit punt biedt thans de mogelijkheid om zonder juridische procedures in Turkije de in het buitenland uitgesproken echtscheiding, dan wel een beslissing met betrekking tot de huwelijkse staat, ook in Turkije geldend te maken.
Het Besluit schrijft een aantal voorwaarden voor:
De uitspraak terzake de juridische status van het huwelijk van partijen (bijvoorbeeld echtscheiding) dient in het land van de uitspraak door een gerechtelijke instantie, hetzij justitieel, dan wel bestuursrechtelijk, te zijn gedaan.
Beide partijen dienen zich met deze uitspraak in persoon, dan wel vertegenwoordigd door hun gevolmachtigde(n) tot een bevoegde instantie (in Nederland bijvoorbeeld het Turkse Consulaat) te wenden. De beslissing zal wel in kracht van gewijsde moeten zijn gegaan en mag niet in strijd zijn met de regels van Turkse openbare orde. Is hieraan voldaan, dan kan de inschrijving in de Turkse basisadministratie plaatsvinden.
Deze nieuwe regelgeving is voor velen een bevrijding van een groot aantal onzekerheden en ongewenste situaties.
Een korte en efficiënte gang van zaken die ook voor de betrokkenen rechtszekerheid schept.
[1] In kracht van gewijsde houdt in dat de inhoud van de uitspraak voor beide partijen bindend is.